- در کشور ایران هر شخص حقوقی باید به میزان 25% از سودی كه در یك سال به دست می‌آورد مالیات بپردازد. ولی هزینه هایی که در راه به دست آوردن این سود انجام داده است را می تواند از سود خود کسر کند و مالیاتی بابت آنها پرداخت نکند. «هزینه» به مجموع مخارج یک کسب و کار در طول فعالیت خود برای کسب درآمد و سودآوری، گفته می‌شود.
قانون مالیات بر درآمد، تعدادی از سرفصل های هزینه ای مجاز که می توانند از مبلغ سود کسر شوند و از پرداخت مالیات معاف باشند را مشخص کرده است و به آن «هزینه های قابل قبول مالیاتی» گفته است. سایر هزینه هایی که یک شخص حقوقی بابت کسب و کار خود هزینه می کند، مورد قبول اداره مالیات نیستند و باید مالیات آنها پرداخت گردد. یکی از مهمترین وظایف یک حسابدار آن است که بتواند این هزینه های قابل قبول را شناسایی کند و از تسهیلات مربوطه برای کاهش مالیات، استفاده کند.
هزینه‌های قابل قبول مالیاتی چیست؟
هزینه‌های قابل قبول مالیاتی، هزینه‌های قانونی مشخصی هستند که طی یک سال مالیاتی، در جهت تحصیل درآمد توسط مودی باید پرداخت شود.
هزینه های قابل قبول 2 شرط اصلی دارند:
- در دسته هزینه‌هایی باشد که در قانون مالیات‌های مستقیم ، به عنوان هزینه قابل قبول شناسایی شده باشد
- هزینه انجام شده مرتبط و در راستای تحصیل درآمد مالیات پذیر مودی انجام گرفته شده باشد.
هزینه قابل قبول مالیاتی در جهت کسر از کل درآمد، در همه منابع درآمدی و مالیاتی قابل ابراز نیست. بلکه این هزینه صرفا در مورد مالیات بر درآمد عملکرد (مالیات مشاغل و اشخاص حقوقی) صدق می‌کند. در رابطه با سایر منابع درآمدی و سایر مالیات‌ها مانند مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد اجاره املاک، مالیات بر درآمد اتفاقی و… «هزینه قابل قبول صدق نمی‌کند». تمامی مودیان مشمول مالیات بر درامد عملکرد، اعم از صاحبان مشاغل مشمول مالیات و اشخاص حقوقی، از امکان کسر هزینه از جمع درآمد، می‌توانند استفاده کنند.
هزینه‌های قابل قبول مالیاتی در ماده ۱۴۷ قانون مالیات مستقیم:
طبق ماده ۱۴۷ هزینه‌های قابل قبول مالیاتی عبارت است از هزینه‌هایی که در حدود متعارف متكی به مدارک بوده و منحصراً مربوط به تحصيل درآمد مؤسسه در دوره مالی، مربوط با رعايت حدنصاب‌های مقرر باشد. برخی از مصادیق هزینه‌های قابل قبول مالیاتی، با توجه به ماده ۱۴۸ قانون مذکور، عبارتند از:
- حقوق و مزایای پرداختی به کارکنان
- اجاره بهاء محل کسب و کار
- استهلاکات دارایی‌های ثابت
- بهای تمام شده کالای فروش رفته
- هزینه‌های مربوط به مواد و لوازم مصرفی
- هزینه‌های تحقیقاتی و توسعه‌ای
- هزینه‌های تبلیغات و بازاریابی
- بیمه‌های مرتبط با فعالیت
- حقوق و عوارض و مالیات‌هایی که به سبب فعالیت مؤسسه به شهرداری‌ها و وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به آنها پرداخت می‌شود.
هزینه‌های قابل قبول مالیاتی ماده ۱۴۸ قانون مالیات مستقیم:
- قیمت خرید کالای فروش رفته و یا قیمت خرید مواد مصرفی و خدمات فروخته شده.
- هزینه‌های استخدامی متناسب با خدمت کارکنان براساس مقررات استخدامی و پرداختی به بازنشستگان محل کار حداکثر تا سقف یک دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون به شرح زیر:
- حقوق و یا مزایای مستمر اعم از نقدی یا غیرنقدی (مزایای غیرنقدی به قیمت تمام شده برای کارفرما).
- مزایای غیرمستمر اعم از نقدی و غیرنقدی از قبیل پاداش، عیدی، بهره‌وری، فوق‌العاده مسافرت، اضافه کار و هزینه سفر.
- هزینه‌های درمانی و بهداشتی و وجوه پرداختی برای بیمه‌های بهداشتی، عمر و حوادث ناشی از کار.
- حقوق بازنشستگی، وظیفه، پایان خدمت طبق مقررات استخدامی محل کار و خسارت اخراج و بازخرید طبق قوانین موضوعه مازاد بر مانده حساب ذخیره مربوط.
- وجوه پرداختی به سازمان تأمین اجتماعی طبق مقررات مربوط و همچنین تا میزان سه درصد (۳%) حقوق پرداختی سالانه برای پس‌انداز کارکنان براساس آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.
- معادل یک ماه از آخرین حقوق و دستمزد و همچنین مابه‌التفاوت تعدیل حقوق سنوات قبل که به منظور تأمین حقوق بازنشستگی و وظیفه و مزایای پایان خدمت، خسارت اخراج و بازخرید کارکنان مؤسسه ذخیره می‌گردد.
- کرایه مکان محل کار در صورت اجاره‌ای بودن
- اجاره بهای ماشین‌آلات و ادوات مرتبط
- مخارج برق، سوخت، روشنایی، آب، مخابرات و…
- وجوه پرداختی انواع بیمه مربوط به عملیات
- حق‌الامتیاز پرداختی و حقوق و مالیات‌هایی که به سبب فعالیت مؤسسه به شهرداری‌ها و وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به آنها پرداخت می‌گردد.
- هزینه‌های تحقیقاتی،خرید کتاب، آزمایشی و آموزشی، نشریات و لوح‌های فشرده، هزینه‌های بازاریابی، تبلیغات و نمایشگاهی مربوط به فعالیت موسسه
- هزینه‌های مرتبط با جبران خسارت وارده مربوط به فعالیت و دارایی مؤسسه مشروط بر این که وجود خسارت محقق باشد و موضوع و میزان آن مشخص باشد.
- هزینه‌های فرهنگی، ورزشی و رفاهی کارگران پرداختی به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (حداکثر معادل ده هزار ریال به ازای هر کدام از کارمندان)
- ذخیره مطالباتی که وصول آن مشکوک باشد مشروط بر این که:دمربوط به فعالیت مؤسسه باشد. در دفاتر مؤسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد تا زمانی که طلب وصول گردد یا لاوصول بودن آن محقق شود.
- زیان اشخاص حقیقی یا حقوقی که از طریق رسیدگی به دفاتر آنها و با توجه به مقررات احراز گردد، از درآمد سال یا سال‌های بعد استهلاک‌پذیر است.
- هزینه‌های جزئی مربوط به مؤسسه که عرفاً به عهده مستأجر است در صورتی که اجاری باشد.
- هزینه‌های مرتبط با حفظ و نگهداری محل مؤسسه در صورتی که ملکی باشد.
- مخارج مرتبط با حمل و نقل.
- هزینه‌های پذیرایی، ایاب و ذهاب و انبارداری.
- حق‌الزحمه‌های پرداختی متناسب با کار انجام شده مانند حق‌الوکاله، حق‌المشاوره، حق‌العمل، حق حضور، هزینه حسابرسی (استخدام حسابرس) و خدمات مالی.
- سود، کارمزد و جریمه‌هایی که برای انجام عملیات مؤسسه به بانک‌ها ، صندوق تعاون، صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی و همچنین مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز و شرکت‌های واسپاری (لیزینگ) دارای مجوز از بانک مرکزی پرداخت شده یا تخصیص یافته باشد.
- بهای ملزومات اداری و لوازمی که معمولاً ظرف یکسال از بین می‌روند.
- مخارج تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات و لوازم کار و تعویض قطعات یدکی
- هزینه‌های اکتشاف معادن که منجر به بهره‌برداری نشده باشد.
- هزینه‌های مربوط به حق عضویت و حق اشتراک پرداختی مربوط به فعالیت مؤسسه.
- مطالبات لاوصول به شرط اثبات آن از طرف مؤدی مازاد برمانده حساب ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول.
- زیان حاصل از تسعیر ارز براساس اصول متداول حسابداری مشروط بر اتخاذ یک روش یکنواخت طی سال‌های مختلف از طرف مؤدی.
- ضایعات متعارف تولید.
- ذخیره مربوط به هزینه‌های پرداختنی قابل قبول که به سال مورد رسیدگی ارتباط دارد.
- هزینه‌های قابل قبول مربوط به سال‌های قبلی که پرداخت یا تخصیص آن در سال مالیاتی مورد رسیدگی تحقق می‌یابد.
- هزینه خرید کتاب و سایر کالاهای فرهنگی، هنری برای کارکنان و افراد تحت تکفل آنها تا میزان حداکثر پنج درصد (۵%) معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) این قانون به ازای هر نفر.
- ذخیره مربوط به خدمات پس از فروش (گارانتی) اشخاص حقوقی.
حقوق و عوارض و مالیات‌هایی که به سبب فعالیت مؤسسه به شهرداری‌ها و وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به آنها پرداخت می‌شود.
هزینه‌های قابل قبول مالیاتی ماده ۱۴۸ قانون مالیات مستقیم:
- قیمت خرید کالای فروش رفته و یا قیمت خرید مواد مصرفی و خدمات فروخته شده.
- هزینه‌های استخدامی متناسب با خدمت کارکنان براساس مقررات استخدامی و پرداختی به بازنشستگان محل کار حداکثر تا سقف یک دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون به شرح زیر:
- حقوق و یا مزایای مستمر اعم از نقدی یا غیرنقدی (مزایای غیرنقدی به قیمت تمام شده برای کارفرما).
- مزایای غیرمستمر اعم از نقدی و غیرنقدی از قبیل پاداش، عیدی، بهره‌وری، فوق‌العاده مسافرت، اضافه کار و هزینه سفر.
- هزینه‌های درمانی و بهداشتی و وجوه پرداختی برای بیمه‌های بهداشتی، عمر و حوادث ناشی از کار.
- حقوق بازنشستگی، وظیفه، پایان خدمت طبق مقررات استخدامی محل کار و خسارت اخراج و بازخرید طبق قوانین موضوعه مازاد بر مانده حساب ذخیره مربوط.
- وجوه پرداختی به سازمان تأمین اجتماعی طبق مقررات مربوط و همچنین تا میزان سه درصد (۳%) حقوق پرداختی سالانه برای پس‌انداز کارکنان براساس آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.
- معادل یک ماه از آخرین حقوق و دستمزد و همچنین مابه‌التفاوت تعدیل حقوق سنوات قبل که به منظور تأمین حقوق بازنشستگی و وظیفه و مزایای پایان خدمت، خسارت اخراج و بازخرید کارکنان مؤسسه ذخیره می‌گردد.
- کرایه مکان محل کار در صورت اجاره‌ای بودن
- اجاره بهای ماشین‌آلات و ادوات مرتبط
- مخارج برق، سوخت، روشنایی، آب، مخابرات و…
- وجوه پرداختی انواع بیمه مربوط به عملیات
- حق‌الامتیاز پرداختی و حقوق و مالیات‌هایی که به سبب فعالیت مؤسسه به شهرداری‌ها و وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به آنها پرداخت می‌گردد.
- هزینه‌های تحقیقاتی،خرید کتاب، آزمایشی و آموزشی، نشریات و لوح‌های فشرده، هزینه‌های بازاریابی، تبلیغات و نمایشگاهی مربوط به فعالیت موسسه
- هزینه‌های مرتبط با جبران خسارت وارده مربوط به فعالیت و دارایی مؤسسه مشروط بر این که وجود خسارت محقق باشد و موضوع و میزان آن مشخص باشد.
- هزینه‌های فرهنگی، ورزشی و رفاهی کارگران پرداختی به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (حداکثر معادل ده هزار ریال به ازای هر کدام از کارمندان)
- ذخیره مطالباتی که وصول آن مشکوک باشد مشروط بر این که:دمربوط به فعالیت مؤسسه باشد. در دفاتر مؤسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد تا زمانی که طلب وصول گردد یا لاوصول بودن آن محقق شود.
- زیان اشخاص حقیقی یا حقوقی که از طریق رسیدگی به دفاتر آنها و با توجه به مقررات احراز گردد، از درآمد سال یا سال‌های بعد استهلاک‌پذیر است.
- هزینه‌های جزئی مربوط به مؤسسه که عرفاً به عهده مستأجر است در صورتی که اجاری باشد.
- هزینه‌های مرتبط با حفظ و نگهداری محل مؤسسه در صورتی که ملکی باشد.
- مخارج مرتبط با حمل و نقل.
- هزینه‌های پذیرایی، ایاب و ذهاب و انبارداری.
- حق‌الزحمه‌های پرداختی متناسب با کار انجام شده مانند حق‌الوکاله، حق‌المشاوره، حق‌العمل، حق حضور، هزینه حسابرسی (استخدام حسابرس) و خدمات مالی.
- سود، کارمزد و جریمه‌هایی که برای انجام عملیات مؤسسه به بانک‌ها ، صندوق تعاون، صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی و همچنین مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز و شرکت‌های واسپاری (لیزینگ) دارای مجوز از بانک مرکزی پرداخت شده یا تخصیص یافته باشد.
- بهای ملزومات اداری و لوازمی که معمولاً ظرف یکسال از بین می‌روند.
- مخارج تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات و لوازم کار و تعویض قطعات یدکی
- هزینه‌های اکتشاف معادن که منجر به بهره‌برداری نشده باشد.
- هزینه‌های مربوط به حق عضویت و حق اشتراک پرداختی مربوط به فعالیت مؤسسه.
- مطالبات لاوصول به شرط اثبات آن از طرف مؤدی مازاد برمانده حساب ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول.
- زیان حاصل از تسعیر ارز براساس اصول متداول حسابداری مشروط بر اتخاذ یک روش یکنواخت طی سال‌های مختلف از طرف مؤدی.
- ضایعات متعارف تولید.
- ذخیره مربوط به هزینه‌های پرداختنی قابل قبول که به سال مورد رسیدگی ارتباط دارد.
- هزینه‌های قابل قبول مربوط به سال‌های قبلی که پرداخت یا تخصیص آن در سال مالیاتی مورد رسیدگی تحقق می‌یابد.
- هزینه خرید کتاب و سایر کالاهای فرهنگی، هنری برای کارکنان و افراد تحت تکفل آنها تا میزان حداکثر پنج درصد (۵%) معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) این قانون به ازای هر نفر.
- ذخیره مربوط به خدمات پس از فروش (گارانتی) اشخاص حقوقی.
